สมาพันธ์แพทย์แผนไทยแห่งประเทศไทย (สพท.)

การกล่าวอ้างว่า “การนวดไทยมีมาตั้งแต่สมัยพุทธกาลบรมครูชีวกโกมารภัจจ์ เป็นทั้งหมอยา หมอรักษา และหมอนวด

ประจำตัวพระพุทธเจ้า” หมอชีวกเป็นหมอนวดประจำตัวพระพุทธเจ้าจริงหรือไม่?

เมื่อศึกษาหลักฐานจากพระวินัย ในพระไตรปิฎก ที่เกี่ยวกับการนวด พบหลักฐานดังนี้

1) ยังไม่พบหลักฐานที่พระพุทธเจ้าทรงโปรดการนวด แต่ยังกำหนดให้การนวดเฟ้นเป็นอาบัติเล็กน้อย

2) พระไตรปิฎก เล่มที่ 3 พระวินัยปิฎก เล่มที่ 3

ภิกขุนีวิภังค์

ฉัตตฺปาหนวรรค สิกขาบทที่ 8 เรื่องภิกษุณีหลายรูป

[469] พระพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้น ภิกษุณีทั้งหลาย

ใช้สิกขมานา (สตรีผู้ได้ศึกษาสิกขาในธรรม 6 ประการ ตลอด 2 ปีแล้ว) ให้นวดบ้าง ให้ฟั้นบ้าง คนทั้งหลายเที่ยวไปในวิหาร

พบเห็นแล้ว พากันเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาว่า ไฉนภิกษุณีทั้งหลายจึงได้ใช้สิกขมานาให้นวดบ้าง ให้ฟั้นบ้าง เหมือนสตรี

คฤหัสถ์ผู้บริโภคกามเล่า

ภิกษุณีทั้งหลายได้ยินคนเหล่านั้นเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาอยู่ บรรดาที่เป็นผู้มักน้อยต่างก็เพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาว่า ไฉนภิกษุณีทั้งหลายจึงได้ใช้สิกขมานาให้นวดบ้าง ให้ฟั้นบ้างเล่า ...

พระผู้มีพระภาคทรงสอบถามภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย ข่าวว่าพวกภิกษุณีใช้สิกขมานาให้นวดบ้าง ให้ฟั้นบ้าง

จริงหรือ? ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า จริง พระพุทธเจ้าข้า.

พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ไฉนพวกภิกษุณีจึงได้ใช้สิกขมานาให้นวดบ้าง ให้ฟั้นบ้างเล่า การกระทำของพวกนางนั่น ไม่เป็นไปเพื่อ

ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็แลภิกษุณีทั้งหลายจงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนี้ ว่าดังนี้

อนึ่ง ภิกษุณีใด ยังสิกขมานาให้นวดก็ดี ให้ฟั้นก็ดี เป็นปาจิตตีย์

สิกขาบทวิภังค์

[470] บทว่า อนึ่ง ... ใด ความว่า ผู้ใด คือ ผู้เช่นใด ...

บทว่า ภิกษุณี ความว่า ที่ชื่อว่า ภิกษุณี เพราะอรรถว่าเป็นผู้ขอ ... นี้ชื่อว่า ภิกษุณี

ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้.

ที่ชื่อว่า สิกขมานา ได้แก่ สตรีผู้ได้ศึกษาสิกขาในธรรม 6 ประการ ตลอด 2 ปีแล้ว.

บทว่า ให้นวด คือ ให้บีบ ต้องอาบัติปาจิตตีย์.

บทว่า ให้ฟั้น คือ ให้ขยำ ต้องอาบัติปาจิตตีย์.

อนาปัตติวาร

[471] ]เหตุอาพาธ 1 มีเหตุจำเป็น 1 วิกลจริต 1 อาทิกัมมิกา 1 ไม่ต้องอาบัติแล

“ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอไม่ต้องอาบัติปาราชิก แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย” (เรื่อง 41)